GromExpert
 Zasady ogólne, opis programu GromExpert. |
Przejdź do: |
Program GromExpert powstał z tzw. "potrzeby chwili". W roku 2001 czekaliśmy z niecierpliwością na pojawienie się nowych polskich norm - odpowiedników IEC 1024. Miały nas one wprowadzić w nowoczesny świat instalacji odgromowych. Ku naszemu zaskoczeniu norma PN-IEC 61024-1-1 przyniosła ze sobą sporo niejasności i problemów. Zawarte w normie grafy obliczeń E może i były efektowne, ale dla ciągle zapracowanych i zabieganych projektantów nie dawały szybkiej i prostej recepty skorzystania z nich. Głównym mankamentem tych zapisów było, wg nas:
- określenie w normie tylko dwóch skrajnych wartości dla współczynnika Nc:
- 10-2 dla budynków zwykłych (później skorygowano tą wartość do 10-3) i
- 10-5 dla budynków zagrożonych wybuchem.
Podanie dwóch skrajnych parametrów współczynnika Nc było jak określenie barwy czarnej i białej na skali luminancji. Taki sposób prezentacji pozostawiał całą przestrzeń szarości od białego do czarnego w sposób uniemożliwiający jej zagospodarowanie. Bo czy bez dokładnych wskazań lub sposobów liczenia znajdzie się Polsce ktoś, kto potrafi bez liczenia otaksować współczynnik Nc przy wartościach innych niż graniczne? Czy znajdzie się fachowiec, który rzuci okiem na budowlę i powie - "tu będzie Nc równe 2,4x10-4?" Wątpiliśmy w to wtedy, pozwalamy sobie w to wątpić i teraz.
- Tabela nr 1, podająca przykładową klasyfikację obiektów, nie przypisywała do grup kolejnych poziomów ochrony, co według nas rzuciłoby nieco światła na ten problem i wprowadziło tu pewną przejrzystość. Niestety tak ważna tabela, bez jasno określonej relacji między klasami obiektów, a poziomami ochrony, postała prawie nie zauważona przez projektantów i innych zainteresowanych.
- brak wykresu zależności kątów osłonowych zwodów pionowych w zależności od ich wysokości i poziomu ochrony. Zależność ta jest kwintesencją nowoczesnych instalacji odgromowych i rozważań dotyczących problemu determinacji miejsca trafienia czyli tzw. "odległości decyzji" Rd.
Dodatkowo, dobrze określony w normie PN-IEC 61024-1, sposób liczenia minimalnych odstępów iskrobezpiecznych "d", budził nasz niepokój ze względu na przyjęcie w dokumencie stałych wartości współczynników kc. Z takiego założenia wynikało, że np. w układzie trójwymiarowym odstęp "d" jest niezależny od ilości przewodów odprowadzających. Liczenie odstępów "d" przy użyciu kc określonego wg zależności podanej w Info programu GromExpert wymagało sporo pracy. Miałem kiedyś wątpliwą przyjemność liczenia tych parametrów dla 54 szt. wentylatorów na dachu. Nie było to trudne, było pracochłonne!!!
Te i inne czynniki spowodowały, że postanowiliśmy opracować program pozwalający dobrze poruszać się po obszarach wskazanych powyżej nawet osobom mało zorientowanym w temacie. Podstawowe założenia, jakie przyjęliśmy wtedy, były takie:
- program musi być prosty i łatwy w obsłudze.
- musi być mniejszy niż 1,44 MB, aby mógł być kolportowany na dyskietkach (wtedy to było standartem).
W rezultacie podjętych prac, przy udziale programisty Pana inż. Andrzeja Zeja z firmy INFO-KAM, udało się w październiku 2001 roku skompilować program, który nazwaliśmy GromExpert. Program ten, w prawie nie zmienionej formie, przetrwał do dziś. W międzyczasie musieliśmy zadecydować, czy taki produkt zaoferować zainteresowanym do sprzedaży, czy udostępnić go za darmo. Jak Państwo już wiedzą, od początku swego istnienia, program jest rozpowszechniany jako tzw. freeware, co znaczy, że koszty ponieśliśmy my, a uzyskane efekty próbujemy zakwalifikować jako nasz bezinteresowny wkład w rozwój polskiej elektrotechniki.
5 lat istnienia GromExperta to ok. 6 000 udokumentowanych pobrań programu, setki rozmów telefonicznych na temat jego ułomności oraz sugestii, aby go uczynić bardziej "inteligentnym". Zmiany w programie planowaliśmy na wiosnę roku 2006, zmiany istotne, ale nie rewolucyjne. Niestety ostatnie wydarzenia w dziedzinie normalizacji zmuszą nas do wyboru - albo GromExpert odejdzie w zapomnienie, albo unowocześnimy go tak, aby znalazł swoje miejsce w nowych czasach.
Zanim przedstawimy Państwu nowego GromExperta, kilka słów na temat tego jak działa dotychczasowa jego wersja, przydatna o tyle, że w nowym bloku programowym na pewno nie zrezygnujemy z jego sprawdzonych zalet.
Opis programu GromExpert.
Instalacja.
Program GromExpert zajmuje na dysku przestrzeń 808 kB i nie instaluje się do sytemu!!! Należy go skopiować do dowolnego katalogu i po kliknięciu w ikonę programu powinno otworzyć się okno startowe:
Idziemy na nową budowę.
Pracę z programem i z nowym zleceniem zaczynamy od wydruku "Formularza klasyfikacyjnego". Naciskamy "Program/Drukuj formularz klasyfikacyjny" i zainstalowana drukarka powinna wydrukować dwie strony, które zbieramy na budowę w celu wygodnego zebrania informacji do projektu.
Nowy projekt.
Pracę z projektem zaczynamy od wprowadzenia danych dotyczących numeru projektu, obiektu, wykonawcy, itd. Naciskając ikonę Obliczenia/Dane projektu otworzymy okno:
Tu wprowadzamy dane, które potem pojawią się na wydruku gotowym do załączenia do Waszego projektu. Zadeklarowaną komórkę "Projektant" można dowolnie zmieniać.
Okno dialogowe.
Po wprowadzeniu danych podstawowych możemy przystąpić do obliczania poziomu ochrony naszego obiektu. Wydrukowana i wypełniona wcześniej treść formularza klasyfikacyjnego będzie tu pomocna. Wprowadzamy do okien programu zebrane informacje.
Uwaga: Przebrnięcie przez początkowe okna programu z reguły nie nastręcza większych problemów. Pierwszym na które traficie to "Ilość dni burzowych w roku". Zasada tu jest taka - wszystko co powyżej równoleżnika przechodzącego przez Częstochowę to 20 dni, co poniżej, to 25 dni burzowych w roku. Drugim, do dziś nie rozwiązanym problemem Gromexperta jest określenie Ae - powierzchni ekwiwalentanej. Przedstawiony w programie algorytm pozwala obliczać powierzchnie dla prostych brył typu a x b x h. W przypadku bardziej skomplikowanych figur prosimy o obliczenie powierzchni ekwiwalentnej "na boku", i transponowanie jej do prostej figury a x b przy zachowaniu stałej "h". Sposób wyznaczania powierzchni ekwiwalentnej znajdą Państwo w PN-IEC 61024-1-1. Pocieszamy się, że w przyszłej unowocześnionej wersji programu GromExpert zlikwidujemy ten mankament.
Po wprowadzeniu wszystkich wymaganych danych powinniśmy w oknie po prawej stronie otrzymać wynik szacunkowy dotyczący poziomu ochrony budynku - klasa od I do IV "+ochrona przeciwprzepięciowa". Pojawienie się okna z "I klasą ochronności z dodatkowymi środkami bezpieczeństwa" oznacza konieczność wykonania dodatkowych czynności polegajacych na:
- zmniejszaniu napięcia dotykowego i krokowego.
- ograniczaniu rozprzestrzenianie się ognia.
- redukowaniu przepięć indukowanych na czułych urządzeniach.
W ten sposób zakończyliśmy obliczenia związane z poziomem ochrony. W dolnej części okna znajdą Państwo "ściągawkę" przypominającą najważniejsze parametry projektowanej instalacji, wynikające z obliczonego poziomu ochrony.
Odstępy iskrobezpieczne.
Czas przejść do zakładki trzeciej oznaczonej jako "obliczanie odstępów izolacyjnych".
Sądzę, że wprowadzenie danych do okna nie przysporzy Państwu kłopotów przy uwzględnieniu kilku wskazówek:
- układ "B" to konfiguracja prawie dziś nie spotykana, polegająca na rozdzieleniu dwóch uziomów: obiektowego i uziomu zwodu odgromowego.
- parametr "H" należy potraktować jako wysokość zwodu pionowego ponad powierzchnią dachu przy dowolnej wysokości budynku lub ponad powierzchnią gruntu, jeśli zwód jest zamontowany na brzegu dachu, a metoda "toczącej się kuli" pokazuje, że kula nie dotyka brzegu dachu.
Zakładka "obliczanie kątów osłonowych".
Jest zakładką trochę mylącą, bo nic się tu nie oblicza, tylko obserwuje wynik wprowadzonych wcześniej danych, które będą za chwilę wydrukowane na arkuszu załączanym do projektu. Obraz ten został wprowadzony do programu z myślą, aby przypomnieć projektantom o zależności kąta osłonowego od wysokości zwodu i poziomu ochrony.
Zapisz jako....
Wynik naszej pracy zapiszemy w dowolnym katalogu nadając mu wcześniej orginalną nazwę. Pliki programu mają rozszerzenie .gep i są bardzo małe - ok. 2 kB.
Wydruk.
Wynik naszej pracy z programem GromExpert możemy natychmiast załączyć do naszego projektu naciskając Program/Drukuj obliczenia. Wystarczy na wydruku, na końcu obliczeń podpisać, przystawić pieczęć i gotowe!!! Tak działa GromExpert!!!
Przyszłość programu.
W najbliższym czasie przyjdzie nam wszystkim zmierzyć się z normą PN-IEC 62 305-2 , czyli z obliczaniem "R" - ryzyka zagrożenia piorunowego. Mamy nadzieję, że starczy nam chęci do unowocześnienia tego zasłużonego programu. Jedno jest pewne: mimo nowych prądów w naszej dziedzinie, nadal będziemy proponować GromExperta jako sprawdzone narzędzie w projektowaniu instalcji odgromowych!
Przejdź do:
Sposób realizowania obliczeń w programie GromExpert.
Odstępy iskrobezpieczne, kąty osłonowe.
