Złącza kontrolne

Złącza kontrolne instalacji odgromowej (czyli złącza kontrolne systemu ochrony odgromowej) są kluczowym elementem, który umożliwia regularne sprawdzanie stanu instalacji odgromowej. Pozwalają one na łatwy dostęp do systemu w celu przeprowadzenia pomiarów ciągłości elektrycznej oraz rezystancji uziemienia.

Funkcje złączy kontrolnych:
Pomiar rezystancji uziemienia – Złącza kontrolne umożliwiają podłączenie odpowiednich mierników, co pozwala na sprawdzenie jakości uziemienia instalacji odgromowej.
Pomiar ciągłości elektrycznej – Dzięki złączom można sprawdzić, czy cała instalacja odgromowa ma ciągłe połączenie i nie została uszkodzona.
Diagnostyka i konserwacja – Złącza pozwalają na regularne przeglądy instalacji bez konieczności jej demontażu, co ułatwia utrzymanie jej sprawności.
Lokalizacja:
Złącza kontrolne zazwyczaj montuje się na przewodach odprowadzających (pionowych) instalacji odgromowej, najczęściej w łatwo dostępnych miejscach, takich jak zewnętrzne ściany budynków. Powinny znajdować się w obszarze, który zapewnia łatwy dostęp do pomiarów, a także być zabezpieczone przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

Budowa:
Złącza kontrolne zwykle składają się z dwóch części:

Górnej części – podłączonej do instalacji odgromowej.
Dolnej części – podłączonej do uziomu.
Pomiędzy tymi częściami umieszczany jest specjalny element umożliwiający przerwanie obwodu podczas pomiarów, co pozwala na dokładne zbadanie parametrów instalacji.

Wymagania normatywne:
Złącza kontrolne muszą spełniać normy dotyczące instalacji odgromowych, takie jak PN-EN 62305 (ochrona odgromowa). Wymagane jest, aby instalacje były regularnie kontrolowane, a pomiary przeprowadzane za pomocą złącz kontrolnych co kilka lat, w zależności od typu budynku i wymagań przepisów.

Rodzaje:

Istnieje kilka rodzajów złączy kontrolnych, które są stosowane w instalacjach odgromowych. Wybór konkretnego typu złącza zależy od rodzaju instalacji, sposobu prowadzenia przewodów odprowadzających, a także od warunków środowiskowych, w jakich system odgromowy jest zainstalowany. Oto najczęściej spotykane rodzaje złączy kontrolnych:

1. Złącza kontrolne przelotowe
Opis: Są to najpopularniejsze złącza stosowane w instalacjach odgromowych. Przewód odprowadzający przechodzi przez złącze, a samo złącze umożliwia przerwanie ciągłości przewodu na czas pomiarów.
Zastosowanie: Używane głównie na przewodach odprowadzających wzdłuż ścian budynków.
Budowa: Składają się z dwóch zacisków, które można rozłączyć, umożliwiając wpięcie miernika.

2. Złącza kontrolne odłączalne (rozłączne)
Opis: Złącza te pozwalają na łatwe i całkowite odłączenie górnej części instalacji od dolnej (uziomu), co umożliwia przeprowadzenie precyzyjnych pomiarów zarówno przewodów odprowadzających, jak i uziomu.
Zastosowanie: Idealne do miejsc, gdzie wymagana jest szybka i łatwa kontrola stanu instalacji.
Budowa: Złącze rozłączne ma mechanizm umożliwiający szybkie odłączenie i ponowne połączenie przewodów, co przyspiesza procesy konserwacji.

3. Złącza kontrolne skrzynkowe (osłonięte)
Opis: Złącza zamknięte w specjalnych skrzynkach ochronnych. Chronią one złącze przed wpływem warunków atmosferycznych, wilgocią oraz uszkodzeniami mechanicznymi.
Zastosowanie: W miejscach narażonych na intensywne działanie czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, śnieg czy wysoka wilgotność.
Budowa: Złącza te są montowane wewnątrz zamykanych skrzynek ochronnych, najczęściej wykonanych z tworzywa sztucznego lub stali nierdzewnej.

4. Złącza kontrolne krzyżowe
Opis: Złącza te są stosowane tam, gdzie przewody odprowadzające krzyżują się ze sobą, np. w miejscach połączeń siatki uziemiającej.
Zastosowanie: Głównie w złożonych instalacjach odgromowych, gdzie wiele przewodów odprowadzających łączy się ze sobą, na przykład w systemach o siatkach uziemiających.
Budowa: Złącze umożliwia nie tylko kontrolę, ale także pewne połączenie kilku przewodów w jednej lokalizacji.

5. Złącza kontrolne do uziomu fundamentowego
Opis: Specjalne złącza umożliwiające pomiary w instalacjach, gdzie przewody odprowadzające są połączone bezpośrednio z uziomem fundamentowym budynku.
Zastosowanie: Stosowane w budynkach z uziomem fundamentowym, gdzie przewody odprowadzające są połączone bezpośrednio z metalowymi elementami fundamentu.
Budowa: Złącza te mogą być w formie skrzynek kontrolnych lub prostych, rozłączalnych złączek.

6. Złącza kontrolne do uziemienia naturalnego
Opis: Stosowane w instalacjach, które wykorzystują naturalne elementy konstrukcyjne (np. zbrojenie w betonie, rury metalowe) jako uziom. Złącza te pozwalają na kontrolę stanu uziemienia tych elementów.
Zastosowanie: W budynkach lub konstrukcjach, gdzie do uziemienia wykorzystywane są naturalne elementy, takie jak zbrojenie betonowe.
Budowa: Składają się z elementów umożliwiających podłączenie do metalowych elementów konstrukcji.

7. Złącza kontrolne śrubowe
Opis: Złącza śrubowe służą do mechanicznego połączenia przewodów odprowadzających z uziomem. Śruby umożliwiają szybkie odłączanie i ponowne połączenie przewodów.
Zastosowanie: Powszechnie stosowane w prostych systemach ochrony odgromowej, gdzie przewody odprowadzające są prowadzone wzdłuż ścian budynku.
Budowa: Składają się z solidnych śrub lub zacisków, które pozwalają na pewne połączenie elementów.

8. Złącza kontrolne pionowe (kolumnowe)
Opis: Złącza stosowane w pionowych przewodach odprowadzających, zwłaszcza w wieżach lub masztach.
Zastosowanie: W wysokich konstrukcjach, takich jak maszty radiowe, wieże telekomunikacyjne, gdzie przewody odprowadzające biegną wzdłuż pionowych elementów konstrukcji.
Budowa: Przeznaczone do pracy w trudnych warunkach, gdzie przewody odprowadzające muszą być regularnie kontrolowane.
Każdy z tych rodzajów złączy pełni specyficzną funkcję i jest dostosowany do różnych typów instalacji odgromowych, aby zapewnić skuteczność ochrony oraz ułatwić konserwację i pomiary.