Ochrona odgromowa obiektów przemysłowych.

Współczesne obiekty budowlane charakteryzują się dużym nasyceniem urządzeniami elektronicznymi. Jak wykazaliśmy wcześniej, urządzenia takie mogą być uszkodzone już nie tylko przy bezpośrednim wyładowaniu w obiekt, lecz z odległości dochodzących do 1500 m.

Straty spowodowane wyładowaniami atmosferycznymi, w przypadku tego typu obiektów, wynikają nie tylko bezpośrednio z kosztów wymiany uszkodzonych elementów infrastruktury, lecz są wynikiem przestojów produkcyjnych i kosztów związanych z brakiem ciągłości świadczenia usług. Obiekty takie jak:

budynki telekomunikacyjne,
fabryki z automatycznymi liniami produkcyjnymi,
banki, biura maklerskie, giełda,
oczyszczalnie ścieków,

stanowią dobry przykład na poparcie powyższej tezy.

Istnieje pewna grupa obiektów dla których wyładowania mogą być szczególnie niebezpieczne, bo wiążące się z zagrożeniem życia ludzkiego, skażeniem środowiska lub stanami katastrofalnymi. Do takiej grupy możemy zaliczyć:

szpitale,
składnice i magazyny materiałów wybuchowych,
urządzenia nuklearne,
fabryki i magazyny środków chemicznych,
rafinerie i magazyny środków łatwopalnych.

Dane publikowane co rok przez firmy ubezpieczeniowe jasno wskazują, że średnio co trzecia zgłaszana szkoda jest wynikiem działania przepięć spowodowanych wyładowaniami atmosferycznymi lub przepięciami wewnętrznymi w sieciach zasilających.

Obserwacje przeprowadzone na rozwiniętym rynku amerykańskim wykazały, że uszkodzenia w elektronicznych systemach gromadzenia i przetwarzania danych powodują, że firmy nie są już zdolne do dalszego działania po:

2 dniach w przypadku banków,
3 dniach w przypadku central handlowych,
4 dniach w przypadku zakładów przemysłowych.

Jednocześnie ok. 90% firm zbankrutowało po uszkodzeniach systemów trwających dłużej niż 14 dni.

Instalacje odgromowe. Podstawy prawne.

Właścicieli domów jednorodzinnych przekonywaliśmy, że nikt nie jest w stanie zmusić ich do wykonania instalacji odgromowej. Inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku pozostałych budynków. W Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury nr 690/2002 w § 53 czytamy:

"Budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych".

i dalej w tym dokumencie w § 184:

"Instalacja piorunochronna, o której mowa w § 53 ust. 2 , powinna być wykonana zgodnie z Polską Normą dotyczącą ochrony odgromowej obiektów budowlanych" .

w uzupełnieniu Rozporządzenia nr 1156/2004 znajdziemy normy przywołane, a w nich:

PN-IEC 61024-1, PN-IEC 61024-1-1, PN-IEC 61024-1-2,
PN-IEC 61312-1, PN-IEC 61312-2,
PN-86/E-05003/01, PN-89/E-05003/03, PN-92/E-05003/04,
PN-IEC 60364-4-443.

Kto powinien wykonywać instalacje odgromowe?

Na poprzednich stronach poradnika wywodziliśmy, iż z naszych obserwacji wynika, że do wykonywania instalacji odgromowych powołany czuje się każdy - dekarz, murarz, każdy elektryk. Problem stanie się całkiem jasny i nabierze innej perspektywy, jeśli Inwestorzy zajrzą do norm, gdzie znajdą min.:

"Urządzenia piorunochronne powinny być projektowane i wykonywane przez specjalistów od projektowania i wykonawstwa instalacji odgromowych". - PN-IEC 61024-1-2 (2.1).
"...Są oni (architekci, inżynierowie budowlani) odpowiedzialni za ochronę odgromową, zapewniając sobie współpracę eksperta w tej dziedzinie". (...) "Ekspert w dziedzinie odgromowej - (osoba) z pogłębioną wiedzą o zagadnieniach kompatybilności elektromagnetycznej". - PN-IEC 61312-1 Załącznik E.

Normy przewidują dalej udział takiego eksperta na każdym etapie inwestycji, od planowania obiektu, poprzez jego projektowanie, budowę, a skończywszy na późniejszych okresowych kontrolach.

Jak wyglądają w praktyce te zalecenia wie każdy, kto był choć raz na placu budowy.

Instalacja odgromowa jako element składowy pełnego systemu ochronnego.

"Nie ma połowicznej ochrony"!

To hasło powinien znać każdy, kto zajmuje się ochroną odgromową. Każda luka w systemie ochronnym, to potencjalne zagrożenie dla obiektu. Aby system ochronny był pełny, a przez to skuteczny, powinien powstawać razem z projektami budowlanymi i branżowymi. Realizować powinny go firmy lub osoby posiadające wiedzę i doświadczenie z tej dziedziny, czyli specjaliści i firmy specjalistyczne. Jak te sprawy wyglądają dziś?

W praktyce elementy ochronne bywają rozrzucone w sposób przypadkowy, po różnych branżowych projektach tworząc w niektórych miejscach luki, by znów w innych dublować się.

Skoro nikt nie jest odpowiedzialny za koordynację działań związanych z ochroną odgromową bywa, że obiekty nie są w ogóle wyposażane w ochronę lub robione jest to źle. Instalacja odgromowa rzucona na wolny rynek przetargów jest wykonywana często z najgorszych i najtańszych elementów. Czasem jest bezpłatnym dodatkiem do przetargu na instalacje silnoprądowe.

Rzadko zdarza się świadomy Inwestor próbujący narzucić wykonawcom właściwe potraktowanie zadania. Sądzimy, że kluczową rolę odgrywają tu Inspektorzy Nadzoru, którzy powinni informować Inwestora o zagrożeniach i dopilnować właściwego, zgodnego z normami: wykonania projektu, doboru materiałów i ekipy montażowej.

Dylemat Inwestora jest prosty:
przy kosztach inwestycji na poziomie 40 mln zł, pełna instalacja ochronna kosztuje ok. 150-250 tys. zł, przypadkowa i nie skoordynowana ochrona w sieci zasilającej oraz atrapa instalacji odgromowej np. 80 tys. zł.

Wobec tego można oszacować, że ca. 0,3 % inwestycji to koszt późniejszego bezpieczeństwa obiektu.

I to wydane jednokrotnie!!!

Polecamy Państwu swoje usługi:

profesjonalne projekty pełnych systemów ochronnych,
fachowy montaż,
dostawę elementów ochrony odgromowej,
bezpłatne porady.